《Paṭhamasamajīvīsuttaṃ》第一相共住經
55. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā bhaggesu viharati susumāragire suṃsumāragire (sī. syā. kaṃ. pī.) bhesakaḷāvane bhesakalāvane (sī. pī. ka.) migadāye.
我聽聞是這樣的——有一次,世尊住於跋祇族(Bhagga)地區的蘇蘇瑪拉山(Susumāragiri)中,於毗舍羯羅林(Bhesakaḷāvana)的鹿野苑(Migadāya)。
Evaṃ me sutaṃ:「我聽聞是這樣的」(佛經標準開頭)
ekaṃ samayaṃ:「有一次」
bhagavā:「世尊」
bhaggesu:「在跋祇族地」
viharati:「住於」
susumāragire:「蘇蘇瑪拉山」
bhesakaḷāvane migadāye:「在毗舍羯羅林的鹿野苑」
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena nakulapituno gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
當時,世尊於早晨時分,穿好衣服,拿起缽與僧衣,前往在家人那拘羅父(Nakulapitā)的住處;到了之後,在事先鋪設好的座位上坐下。
Atha kho:「於是」
pubbaṇhasamayaṃ:「早晨時分」
nivāsetvā:「穿好衣服後」
pattacīvaraṃ ādāya:「取起缽與僧衣」
yena...tenupasaṅkami:「往...的地方前往」
nakulapituno gahapatissa:「那拘羅父,在家男居士」
nivesanaṃ:「住處」
paññatte āsane nisīdi:「在已鋪設的座位上坐下」
Atha kho nakulapitā ca gahapati nakulamātā ca gahapatānī yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
這時,那拘羅父與妻子那拘羅母,一同前往世尊處;到達後,向世尊頂禮,然後坐在一旁。
nakulapitā...nakulamātā:「那拘羅父與那拘羅母」
gahapati / gahapatānī:「在家男居士 / 女居士」
abhivādetvā:「頂禮後」
ekamantaṃ nisīdiṃsu:「坐在一旁」
Ekamantaṃ nisinno kho nakulapitā gahapati bhagavantaṃ etadavoca –
那拘羅父在一旁坐定後,對世尊如此說道:
nisinno kho:「坐定後」
etadavoca:「如此說道」
‘‘Yato me, bhante, nakulamātā gahapatānī daharasseva daharā ānītā, nābhijānāmi nakulamātaraṃ gahapatāniṃ manasāpi aticaritā, kuto pana kāyena!
「尊者,自從我年輕時迎娶了那拘羅母以來,我從不記得自己曾以心意(manasā)對她不忠,更何況是以身體(kāyena)呢!
yato me:「自從我...」
daharasseva daharā ānītā:「年輕時迎娶(她也是年輕時)」
nābhijānāmi...aticaritā:「我從不記得(她)被越界、不貞」
manasāpi...kuto pana kāyena:「即使在心意上也沒有過,更何況在行為上呢!」
Iccheyyāma mayaṃ, bhante, diṭṭhe ceva dhamme aññamaññaṃ passituṃ abhisamparāyañca aññamaññaṃ passitu’’nti.
「尊者,我們希望在此生(diṭṭhe ceva dhamme)能互相見到,在後世(abhisamparāyañca)也能互相見到。」
iccheyyāma:「我們希望」
diṭṭhe ceva dhamme:「於現世中」(=現在)
abhisamparāyañca:「於後世中」
aññamaññaṃ passituṃ:「互相見到、共處」
Nakulamātāpi kho gahapatānī bhagavantaṃ etadavoca –
那拘羅母在家女居士也對世尊如此說道:
‘‘yatohaṃ, bhante, nakulapituno gahapatissa daharasseva daharā ānītā, nābhijānāmi nakulapitaraṃ gahapatiṃ manasāpi aticaritā, kuto pana kāyena!
「尊者,自從我年輕時嫁與那拘羅父以來,我從不記得自己曾以心意對他不忠,更何況是以身體呢!」
(與上文那拘羅父語句對稱,僅改變人稱)
Iccheyyāma mayaṃ, bhante , diṭṭhe ceva dhamme aññamaññaṃ passituṃ abhisamparāyañca aññamaññaṃ passitu’’nti.
「尊者,我們希望在現世與後世,都能彼此見面、共處。」
‘‘Ākaṅkheyyuṃ ce, gahapatayo, ubho jānipatayo diṭṭhe ceva dhamme aññamaññaṃ passituṃ abhisamparāyañca aññamaññaṃ passituṃ...’’
「在家人們(gahapatayo)啊,若一對夫妻(ubho jānipatayo)希望(ākaṅkheyyuṃ)在現世(diṭṭhe ceva dhamme)彼此見到,也在後世(abhisamparāyañca)彼此見到——」
ākaṅkheyyuṃ:「希望、渴望」
gahapatayo:「在家人們」
ubho jānipatayo:「一對夫妻」(ubho = 兩者,jānipatayo = 男、女配偶)
diṭṭhe ceva dhamme:「於現世」(=此生)
abhisamparāyañca:「以及來世、後世」
aññamaññaṃ passituṃ:「彼此見到」
...ubhova ubho ca assu samasaddhā samasīlā samacāgā samapaññā...’’
「那麼他們兩人必須要具足平等地:信仰相同(samasaddhā)、戒行相同(samasīlā)、慷慨相同(samacāgā)、智慧相同(samapaññā)。」
ubhova ubho ca assu:「兩者都應該是...」
samasaddhā:「同樣的信仰(正信)」
samasīlā:「同樣的戒行」
samacāgā:「同樣的布施、慷慨」
samapaññā:「同樣的智慧」
...te diṭṭhe ceva dhamme aññamaññaṃ passanti abhisamparāyañca aññamaññaṃ passantī’’ti.
「他們便會在現世互相見到,也在後世互相見到。」
te:「他們」
passanti:「看見、會見」
diṭṭhe...dhamme / abhisamparāyañca:「在現世/後世」
aññamaññaṃ:「彼此」
接著是偈頌部分(Gāthā)
‘‘Ubho saddhā vadaññū ca, saññatā dhammajīvino;
Te honti jānipatayo, aññamaññaṃ piyaṃvadā.
兩人都具信仰(saddhā)、通達法義(vadaññū),
自制(saññatā),依法而活(dhammajīvino);
這樣的人就是稱為夫婦,
彼此說著愛語(piyaṃvadā)。
ubho:「兩人」
saddhā:「信仰」
vadaññū:「能聽、能說法,理解教法者」
saññatā:「自制、有節制」
dhammajīvino:「依法而活」
jānipatayo:「夫妻」
aññamaññaṃ piyaṃvadā:「彼此說愛語」
‘‘Atthāsaṃ pacurā honti, phāsukaṃ upajāyati;
Amittā dummanā honti, ubhinnaṃ samasīlinaṃ.
他們將有豐富的福德利益(atthāsaṃ pacurā),
安樂自在也會生起(phāsukaṃ upajāyati);
那些惡意者(amittā)會因此而煩惱(dummanā),
看到這對戒行相等的夫妻(ubhinnaṃ samasīlinaṃ)。
atthāsaṃ pacurā:「利益多、福德多」
phāsukaṃ:「安樂、舒適」
upajāyati:「生起」
amittā:「敵人、惡意者」
dummanā:「心煩意亂」
samasīlinaṃ:「戒行平等者」
‘‘Idha dhammaṃ caritvāna, samasīlabbatā ubho;
Nandino devalokasmiṃ, modanti kāmakāmino’’ti.
於此世中實踐佛法(idha dhammaṃ caritvāna),
兩人戒行與行持相等(samasīlabbatā);
他們於天界(devalokasmiṃ)歡喜而樂(nandino...modanti),
滿足於欲樂(kāmakāmino)。
idha dhammaṃ caritvāna:「在此世中奉行法」
samasīlabbatā:「戒行與威儀平等者」
nandino:「歡喜者」
modanti:「快樂、喜悅」
devalokasmiṃ:「在天界中」
kāmakāmino:「欲樂者,依正法享樂」
結語:pañcamaṃ;
第五(經)完。
---
《Dutiyasamajīvīsuttaṃ》(第二相共住經)
56. ‘‘Ākaṅkheyyuṃ ce, bhikkhave, ubho jānipatayo diṭṭhe ceva dhamme aññamaññaṃ passituṃ abhisamparāyañca aññamaññaṃ passituṃ...’’
「比丘們(bhikkhave)!如果一對夫妻(ubho jānipatayo)希望(ākaṅkheyyuṃ)在今世(diṭṭhe ceva dhamme)彼此見到,也在來世(abhisamparāyañca)彼此見到——」
ākaṅkheyyuṃ:「他們會希望、他們應當希望」
bhikkhave:「諸比丘啊」
ubho jānipatayo:「兩位配偶,夫妻」
diṭṭhe ceva dhamme:「在現法中,在今世」
abhisamparāyañca:「以及後世」
aññamaññaṃ passituṃ:「彼此見面、互相見到」
...ubhova assu samasaddhā samasīlā samacāgā samapaññā,...
「那麼他們兩人應當是:信仰相同(samasaddhā)、戒行相同(samasīlā)、布施相同(samacāgā)、智慧相同(samapaññā)的人。」
ubhova assu:「兩人皆應是」
samasaddhā:「等信,信仰一致」
samasīlā:「等戒,戒行一致」
samacāgā:「等施,慷慨一致」
samapaññā:「等慧,智慧一致」
...te diṭṭhe ceva dhamme aññamaññaṃ passanti abhisamparāyañca aññamaññaṃ passantī’’ti.
「他們便能在今世彼此見到,也在後世彼此見到。」
te:「他們」
passanti:「見到、互相見到」
diṭṭhe ceva dhamme:「在今世」
abhisamparāyañca:「在後世」
aññamaññaṃ:「彼此、互相」
‘‘Ubho saddhā vadaññū ca, saññatā dhammajīvino;
Te honti jānipatayo, aññamaññaṃ piyaṃvadā.
「兩人都具信仰(saddhā)、善說能聽(vadaññū),
自我克制(saññatā)、依法而活(dhammajīvino);
這樣的人是稱為真正的夫妻(jānipatayo),
彼此以愛語(piyaṃvadā)相待。」
‘‘Atthāsaṃ pacurā honti, phāsukaṃ upajāyati;
Amittā dummanā honti, ubhinnaṃ samasīlinaṃ.
「他們將有眾多的利益與資糧(atthāsaṃ pacurā),
也將生起安樂(phāsukaṃ upajāyati);
敵人(amittā)將因他們的和合而煩惱(dummanā),
因為他們是戒行一致的夫婦(samasīlinaṃ)。」
‘‘Idha dhammaṃ caritvāna, samasīlabbatā ubho;
Nandino devalokasmiṃ, modanti kāmakāmino’’ti.
「在此世中奉行佛法(dhammaṃ caritvāna),
兩人皆為戒與威儀相等者(samasīlabbatā);
他們於天界中(devalokasmiṃ)歡喜(nandino),
以欲樂(kāmakāmino)為樂而歡欣(modanti)。」
chaṭṭhaṃ;
第六(經)完。
---
《Samajīvīsuttadvayavaṇṇanā》(相共住二經註釋,第5–6經)
55–56. Pañcame tenupasaṅkamīti kimatthaṃ upasaṅkami? Anuggaṇhanatthaṃ.
在第五經中說「於是世尊前往其家」——那是為了什麼目的而前往?是為了攝受利益(anuggaṇhanatthaṃ)他們。
pañcame:「在第五經中」(即 Paṭhamasamajīvīsuttaṃ)
tenupasaṅkami:「因此而前往」
kimatthaṃ:「為了什麼目的?」
anuggaṇhanatthaṃ:「為了攝受、扶持、利益他們」
Tathāgato hi taṃ raṭṭhaṃ pāpuṇanto imesaṃyeva dvinnaṃ saṅgaṇhanatthāya pāpuṇāti.
實際上,如來來到那個國度,是專為了這兩人(imesaṃyeva dvinnaṃ)的攝受之目的而來。
Tathāgato:「如來」
taṃ raṭṭhaṃ:「那個國土(Bhagga)」(此指佛陀駐錫之地)
pāpuṇanto:「抵達、前往」
imesaṃyeva dvinnaṃ:「正是這兩人(Nakula父母)」
saṅgaṇhanatthāya:「為了攝受、護念他們」
Nakulapitā kira pañca jātisatāni tathāgatassa pitā ahosi, pañca jātisatāni mahāpitā, pañca jātisatāni cūḷapitā.
據說那拘羅父(Nakulapitā)在過去五百生中(pañca jātisatāni)曾為佛陀的父親(pitā),又有五百生為祖父(mahāpitā),再有五百生為伯父或叔父(cūḷapitā)。
kira:「據說」
pañca jātisatāni:「五百生」
pitā / mahāpitā / cūḷapitā:「父 / 祖父 / 叔伯父」
Nakulamātāpi pañca jātisatāni tathāgatassa mātā ahosi, pañca jātisatāni mahāmātā, pañca jātisatāni cūḷamātā.
那拘羅母(Nakulamātā)亦曾在五百生中為佛之母親(mātā),五百生為外祖母(mahāmātā),五百生為姨母或姑母(cūḷamātā)。
Te satthu diṭṭhakālato paṭṭhāya puttasinehaṃ paṭilabhitvā ‘‘hantāta, hantātā’’ti vacchakaṃ disvā vacchagiddhinī gāvī viya viravamānā...
自從他們見到世尊(satthu diṭṭhakālato paṭṭhāya)那一刻起,就生起了如對兒子般的親愛之情(puttasinehaṃ),
見到佛陀時,像一頭見到小牛的貪愛母牛(vacchagiddhinī gāvī)那樣,喊叫著「我孩子啊!我孩子啊!」(hantāta, hantātā)地哀呼著(viravamānā)。
diṭṭhakālato paṭṭhāya:「從見到佛的那時起」
puttasinehaṃ:「如對兒子的愛」
vacchagiddhinī:「渴望小牛的(giddhi:貪愛)」
gāvī:「母牛」
viravamānā:「發出哀鳴,啼叫」
...upasaṅkamitvā paṭhamadassaneneva sotāpannā jātā.
他們前來見佛,第一次見面就證得了入流果(sotāpannā)。
paṭhamadassaneneva:「僅第一次見面就…」
sotāpannā:「入流者(初果聖者)」
jātā:「成為、出生為(這裡指證得)」
Nivesane pañcasatānaṃ bhikkhūnaṃ āsanāni sadā paññattāneva honti.
在他們的住所中,常備五百位比丘的座位(āsanāni),日日不缺。
nivesane:「在家中」
pañcasatānaṃ bhikkhūnaṃ:「五百比丘」
āsanāni:「座位」
sadā paññattāneva:「總是備妥、陳設著」
Iti bhagavā tesaṃ anuggaṇhanatthāya upasaṅkami.
因此,佛陀是為了利益攝受他們(anuggaṇhanatthāya)而親自前往他們的家中。
Aticaritāti atikkamitā.
「Aticaritā(越過、犯過)」的意思是「已越過、已違犯」(atikkamitā)。
詞解:aticaritā 為「犯過」之義,在經中指夫妻互相未曾有越界(如心念或行為上的不忠)
Abhisamparāyañcāti paraloke ca.
「Abhisamparāyañca」的意思是指未來世、後世(paraloke)亦復如是。
Samasaddhāti saddhāya samā ekasadisā.
「Samasaddhā」是指在信仰上相等、同一樣的信仰(saddhāya samā)。
Sīlādīsupi eseva nayo.
在戒行(sīla)等其他德目上也是同樣的道理。
Chaṭṭhaṃ kevalaṃ bhikkhūnaṃ desitaṃ.
第六經是專為比丘們(kevalaṃ bhikkhūnaṃ)所說。
Sesamettha tādisameva.
其餘部分與前述
標籤
- 00雜阿含總圖 (49)
- 01法句經總圖 (7)
- 02俱舍論總圖 (9)
- 03禪經總圖 (6)
- 04心理學 (12)
- 上課概論 (58)
- 大毘婆沙論 (2)
- 大乘經 (34)
- 大乘論 (29)
- 大般若經 (29)
- 大般涅槃經 (1)
- 大寶積經 (16)
- 中阿含 (37)
- 古德 (2)
- 正法念處經 (72)
- 阿毘達磨 (21)
- 現觀莊嚴論 (40)
- 無說而說 (12)
- 集論 (46)
- 楞伽經 (6)
- 瑜珈論 (9)
- 解深密經 (3)
- 對比 (1)
- 維摩詰所說經 (20)
- 增支部 (81)
- 雜阿含 (207)
- 雜阿含圖 (67)
- akṣayamatinirdeśasūtra (34)
- dia (2)
- ubuntu (2)