2025年5月31日 星期六

AN.4.68.提婆達多經

 《Devadattasuttaṃ》提婆達多經
68. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate acirapakkante devadatte.
一時,世尊住於王舍城的鷲峯山上,那時提婆達多不久前離去。
 Ekaṃ samayaṃ:一時
 Bhagavā:世尊
 Rājagahe:在王舍城
 Viharati:住
 Gijjhakūṭe pabbate:鷲峯山(禿鷹峰)
 Acirapakkante devadatte:提婆達多不久前離去(acira-:不久,pakkanta:離開)
Tatra kho bhagavā devadattaṃ ārabbha bhikkhū āmantesi – ‘‘attavadhāya, bhikkhave, devadattassa lābhasakkārasiloko udapādi. Parābhavāya, bhikkhave, devadattassa lābhasakkārasiloko udapādi.
於彼時,世尊提起提婆達多而告訴諸比丘:「諸比丘!提婆達多的名聲、供養與尊敬興起,是為了自我毀滅,也是為了敗壞。」
 Devadattaṃ ārabbha:關於提婆達多
 Bhikkhū āmantesi:對比丘說
 Attavadhāya:為了自我毀滅(atta:自己,vadhāya:毀滅)
 Lābhasakkārasiloko:供養、恭敬與名聲
 Parābhavāya:為了衰敗(敗壞)
Seyyathāpi, bhikkhave, kadalī attavadhāya phalaṃ deti, parābhavāya phalaṃ deti;
譬如,諸比丘!蕉樹結果是為了自身的毀滅,也是為了敗壞;
 Kadalī:蕉樹
 Phalaṃ deti:結果
 (蕉樹結果後會枯死)
Evamevaṃ kho, bhikkhave, attavadhāya devadattassa lābhasakkārasiloko udapādi, parābhavāya devadattassa lābhasakkārasiloko udapādi.
同樣地,諸比丘!提婆達多的供養、恭敬與名聲的興起,是為了他的自我毀滅與敗壞。
以下三句皆為相同結構,僅比喻不同:
Seyyathāpi, bhikkhave, veḷu attavadhāya phalaṃ deti, parābhavāya phalaṃ deti;
譬如,竹子結果是為了自我毀滅,也是為了敗壞;
 Veḷu:竹子
Seyyathāpi, bhikkhave, naḷo attavadhāya phalaṃ deti, parābhavāya phalaṃ deti;
譬如,蘆葦結果是為了自我毀滅,也是為了敗壞;
 Naḷo:蘆葦
Seyyathāpi, bhikkhave, assatarī attavadhāya gabbhaṃ gaṇhāti, parābhavāya gabbhaṃ gaṇhāti;
譬如,母騾懷胎,是為了自己的死亡,也是為了敗壞;
 Assatarī:母騾
 Gabbhaṃ gaṇhāti:懷胎
  (母騾懷胎會死亡)
Evamevaṃ kho, bhikkhave, attavadhāya devadattassa lābhasakkārasiloko udapādi, parābhavāya devadattassa lābhasakkārasiloko udapādi.
同樣地,諸比丘!提婆達多的供養、尊敬與名聲的興起,是為了自我毀滅與敗壞。
 偈頌:
Phalaṃ ve kadaliṃ hanti, phalaṃ veḷuṃ phalaṃ naḷaṃ;
結果實的確會殺死蕉樹、竹子與蘆葦;
Sakkāro kāpurisaṃ hanti, gabbho assatariṃ yathā’’ti.
名聲會毀壞惡人,正如懷孕會殺死母騾那樣。
 Sakkāro:供養、尊敬、崇拜
 Kāpurisaṃ:惡人、無德之人
 Hanti:殺
 Gabbho:胎(懷孕)
 Assatariṃ:母騾
以下是《Devadattasuttavaṇṇanā》第68段的逐句翻譯與關鍵詞原文解析:
 原文與逐句翻譯:
68. Aṭṭhame acirapakkante devadatteti saṅghaṃ bhinditvā nacirapakkante.
在第八(經)中所說「提婆達多不久前離去」,是指他分裂僧團後不久便離去。
 Aṭṭhame:在第八(經)中
 Acirapakkante devadatte:「提婆達多不久前離去」
 Saṅghaṃ bhinditvā:分裂僧團之後
 Na cirapakkante:不久便離去
Parābhavāyāti avaḍḍhiyā vināsāya.
「為了敗壞」是指不增長、導向毀滅。
 Parābhavāya:敗壞、衰敗
 Avaḍḍhiyā:不增長
 Vināsāya:毀滅
Assatarīti vaḷavāya kucchismiṃ gadrabhassa jātā.
「母騾」(assatarī)是指在母馬的腹中由公驢所生的。
 Assatarī:母騾
 Vaḷavāya:母馬的(屬格)
 Kucchismiṃ:在腹中
 Gadrabhassa:公驢的(屬格)
 Jātā:所生的
Attavadhāya gabbhaṃ gaṇhātīti taṃ assena saddhiṃ sampayojenti,
「為了自身毀滅而懷胎」的意思是:人們將牠與馬配對,
 Attavadhāya:為了自身毀滅
 Gabbhaṃ gaṇhāti:懷胎
 Assena saddhiṃ:與馬一起(交配)
 Sampayojenti:使結合、配對
Sā gabbhaṃ gaṇhitvā kāle sampatte vijāyituṃ nasakkontī pādehi bhūmiṃ paharantī tiṭṭhati.
牠懷胎之後,臨產時無法生產,就用腳踢地站著痛苦掙扎。
 Sā:牠(母騾)
 Gabbhaṃ gaṇhitvā:懷孕之後
 Kāle sampatte:當時節(分娩時)到來
 Vijāyituṃ nasakkontī:無法生產
 Pādehi bhūmiṃ paharantī:以腳踢地(表痛苦)
 Tiṭṭhati:站著(苦難中)
Athassā cattāro pāde catūsu khāṇūsu bandhitvā kucchiṃ phāletvā potakaṃ nīharanti.
於是,人們將牠四腳綁在四根柱子上,剖開牠的腹部取出小騾。
 Athassā:於是她的(指母騾)
 Cattāro pāde:四隻腳
 Catūsu khāṇūsu:在四根木柱上
 Bandhitvā:綁起來之後
 Kucchiṃ phāletvā:剖開腹部
 Potakaṃ nīharanti:把小騾(胎兒)取出來
Sā tattheva marati.
牠當場死去。
 Sā:牠
 Tattheva:就在那裡(當場)
 Marati:死去
Tenetaṃ vuttaṃ.
因此才會這樣說(即經文所舉比喻)。
 Tena etaṃ vuttaṃ:「因此這句話被說出來」(常見註釋結語)